اجرای قانون اساسی وظیفهای جمعی است
به گزارش مرکز رسانه پژوهشکده شورای نگهبان، دکتر عباسعلی کدخدایی، عضو حقوقدان و رییس پژوهشکده شورای نگهبان، در نشستی با موضوع «تفسیر قانون اساسی» که عصر شنبه دهم آذرماه بمناسبت سالگرد تصویب قانون اساسی و با حضور دانشجویان و اساتید در دانشکده حقوق دانشگاه مازندران برگزار شد، به بیان دیدگاههای خود درباره ضرورت تفسیر اصول قانون اساسی، چالشهای موجود در این حوزه و رویکرد شورای نگهبان در این زمینه پرداخت.
ضرورت شفافسازی در تفسیر قانون اساسی
دکتر کدخدایی در این نشست با اشاره به پیچیدگی تفسیر اصول قانون اساسی گفت: تفسیر قانون اساسی، فرآیندی است که نیازمند کشف نیت قانونگذار و تحلیل الفاظ متن است. این امر اغلب با دشواریهایی همراه است، زیرا ابزارهای محدودی برای کشف این نیت وجود دارد و در بسیاری موارد تنها میتوان به اسناد مکتوب یا مذاکرات تدوین قانون اساسی مراجعه کرد.
وی افزود: شورای نگهبان در تفسیر اصول قانون اساسی، گاه با محدودیتهایی روبهروست که نتیجه نظام رأیگیری و تفاوت دیدگاههای اعضا است. حتی در مواردی که تفسیر یک اصل به تصویب اکثریت اعضا میرسد، ممکن است همچنان تردیدهایی درباره صحت استنباطها وجود داشته باشد.
چالشهای فرآیند تفسیر و نظرات متغیر
رییس پژوهشکده و عضو شورای نگهبان در بخشی از سخنان خود به تغییرات احتمالی در تفاسیر و نظرات اعضای شورای نگهبان اشاره کرد و گفت: گاهی تفسیرهای شورای نگهبان در طول زمان تغییر میکند. این تغییرات ناشی از ورود اعضای جدید و تفاوت استنباطهاست. اما باید تلاش کنیم این رویهها بهصورت مستند و شفاف ثبت و منتشر شود تا مخاطبان به سیر تغییرات و مبانی استدلالی آگاه شوند.
نقش شورای نگهبان در استفساریهها و مستندات تفسیری
دکتر کدخدایی با اشاره به انتقاداتی که نسبت به نبود شفافیت در آرای تفسیری شورای نگهبان مطرح میشود، بیان کرد: یکی از مشکلات موجود، فقدان استدلالهای تفصیلی در برخی آرای تفسیری است. البته شورای نگهبان تلاش کرده است با انتشار مذاکرات و شرح تفصیلی نظرات، این کمبود را جبران کند. از چند سال پیش، پژوهشکده شورای نگهبان شرح مبسوطی از نظرات تفسیری تهیه و منتشر کرده است تا به این نیاز پاسخ دهد.
ضرورت ساماندهی بیشتر در تفسیر قانون اساسی
استاد حقوق دانشگاه تهران در ادامه تأکید کرد: باید نظاممندتر عمل کنیم تا رویههای تفسیری شورای نگهبان، ثبات و انسجام بیشتری داشته باشد. این امر نیازمند مشارکت اساتید حقوق و سایر کارشناسان در تحلیل و بازبینی این رویههاست.
پرسش درباره اجرای قانون اساسی
در بخش پایانی نشست، دکتر کدخدایی به سؤالاتی درباره اجرای قانون اساسی پاسخ داد. او در پاسخ به این پرسش که آیا نهادی خاص مسئول اجرای قانون اساسی است، گفت: اجرای قانون اساسی وظیفهای جمعی است و نمیتوان آن را به یک نهاد خاص محدود کرد. البته نهادهایی همچون معاونت اجرای قانون اساسی در ریاستجمهوری، نقش مهمی در این زمینه دارند، اما باید هماهنگی بیشتری میان قوای سهگانه در این خصوص وجود داشته باشد.
این نشست با استقبال دانشجویان حقوق و علوم سیاسی همراه شد و فرصتی برای تبادل نظر میان دانشجویان، اساتید و سخنران فراهم آورد.